Hoe Microgreens te Kweken: Geheimen van het Optimale Microklimaat voor Beginners en Experts

Hallo allemaal! Vandaag bespreek ik hoe je de ideale omstandigheden kunt creëren voor het kweken van microgreens. Een goed beheerst microklimaat is de sleutel tot het verkrijgen van frisse, aromatische en voedzame kiemplanten, die niet alleen jouw tafel verfraaien maar ook het vertrouwen van jouw klanten winnen. In dit artikel behandelen we vier essentiële aspecten: temperatuur, luchtvochtigheid, ventilatie en verlichting.

---

1. Temperatuurregime

Kouduurbare Gewassen

Deze groep omvat:

• Gewassen: Zonnebloem, erwt, luzerne, radijs, mosterd, ui, biet, koriander;
• Koolsoorten: Broccoli, rode kool, koolrabi, witte kool, savooiekool, enz.;
• Daarnaast: Dille, komijn, venkel, mizuna.

Optimale Condities:

• ‘s Nachts: 16–19 °C
• Overdag: 18–20 °C

Opmerkingen: Deze planten kunnen korte termijn temperatuurdalingen tot +10 °C en verhogingen tot 33 °C verdragen, maar abrupte veranderingen kunnen stress veroorzaken, wat leidt tot:

• Een groeistop (“de plant houdt op met groeien”).
• Het optreden van ziektes – plotselinge temperatuurschommelingen verlagen de immuniteit, waardoor schimmels en meeldauw gemakkelijker kunnen toeslaan.
• Tijdens de kieming kan een dichte zaaibed in combinatie met de warmte die vrijkomt bij het kiemen en een hoge omgevingstemperatuur ervoor zorgen dat de zaden “verbrand” raken.
• Trek of plotselinge temperatuurval kan de uiterste zaailingen beschadigen.

Warmteminnende Gewassen

Deze groep omvat:

• Gewassen: Basilicum, rucola, amarant, waterkers, tuinkers, sla;
• Daarnaast: Borago (komkommerkruid), estragon.

Optimale Condities:

• ‘s Nachts: 20–21 °C
• Overdag: 22–25 °C

Opmerkingen: Deze planten verdragen temperaturen onder de 18 °C slecht, wat vooral nadelig is voor basilicum, rucola en amarant.

Temperatuurproblemen en Controlemethoden

• Stress door Temperatuurschommelingen: Een scherpe sprong (bijv. 18 °C ’s nachts versus 24 °C overdag) kan leiden tot groeistops, verminderde immuniteit en schimmelziektes.
• Oververhitting tijdens de Kieme: Een dichte zaaibed in combinatie met de vrijkomende warmte in een warme ruimte kan de zaden “verbranden”.
• Negatieve Effecten van Trek: Een temperatuurdaling in combinatie met trek kan de zaailingen aan de randen schaden.

Hoe de Temperatuur te Regelen:

• Apparatuur: Gebruik een microklimaatsysteem of een elektronische thermostaat die in het verwarmingssysteem is geïntegreerd.
• Monitoring van Schommelingen: Het ideale temperatuurverschil bedraagt 3–4 °C; vermijd verschillen van meer dan 6 °C tussen nacht en dag.
• Antistressmiddelen: Bij grote schommelingen kunt u overwegen:
  • Biologische Opties: HB101.

Conclusie:
Voor de meeste gewassen is een temperatuur van 18 °C ’s nachts en 21 °C overdag ideaal, terwijl voor de kieming 21–23 °C optimaal zijn voor een snelle en gezonde start.

---

2. Luchtvochtigheid

Optimale Luchtvochtigheid

Voor de teelt van microgreens binnenshuis is een luchtvochtigheid van 60–80 % ideaal, met een doelwaarde van ongeveer 70 %.

Problemen Gerelateerd aan Luchtvochtigheid

• Te Veel Vochtigheid:
  • De planten blijven constant nat, wat schimmelziektes en meeldauw bevordert.
  • Ze hebben minder vaak water nodig, wat leidt tot een zwak wortelstelsel en geelachtige zichtbare wortels.
• Te Weinig Vochtigheid:
  • De uiterste planten beginnen uit te drogen en hebben frequenter water nodig.
  • Kiemplanten hebben droge wortelpuntjes en de bladeren zien er zwak en minder “vlezig” uit.
  • Een gebrek aan vocht leidt tot rot en schimmel, waarbij zwakkere zaailingen afsterven en gaan rotten, zelfs na water geven.

Methoden om de Luchtvochtigheid te Regelen

• Om de Vochtigheid te Verhogen:
  • Gebruik een luchtbevochtiger.
  • Verminder de luchtverversing (verlaag de aan- of afvoer).
  • Plaats open waterreservoirs in de teeltkamer en nabij warmtebronnen.
  • Besproei de planten meerdere keren per dag met een fijne nevel.
• Om de Vochtigheid te Verlagen:
  • Gebruik een luchtontvochtiger.
  • Verhoog de luchtverversing (versterk de aan- of afvoer).
  • Sluit waterreservoirs af.
  • Verminder de frequentie van het water geven – geef intensiever maar minder vaak, en beperk het nevelen.

Conclusie:
Houd de luchtvochtigheid nauwlettend in de gaten en zorg dat deze gemiddeld rond de 70 % blijft.

---

3. Ademhaling van Planten en Ventilatie

Het Belang van Ventilatie

Een constante luchtverversing is essentieel voor microgreens. Stagnerende lucht zorgt ervoor dat de planten “verstikken”, de lokale vochtigheid stijgt en er ideale omstandigheden ontstaan voor schimmel en meeldauw.

Mogelijke Ventilatieproblemen

• Slechte Luchtcirculatie:
  • In de diepte van de teeltbox of achter de randen verzamelt zich stilstaande lucht, wat leidt tot lokale schimmel, meeldauw en ziektes.
  • In deze zones groeien de microgreens slecht en drogen ze langzaam uit.
• Te Sterke Luchtstroom:
  • Een sterke luchtstroom kan ervoor zorgen dat de planten snel uitdrogen – de eerste planten drogen op en vereisen frequenter water geven.
  • Een te sterke wind kan de stengels doen buigen en het uiterlijk van het product negatief beïnvloeden.

Hoe een Goede Luchtcirculatie te Creëren

• Ventilatiesysteem:
  • Richt een aan- en afzuigsysteem in, zodat frisse lucht de stilstaande lucht gelijkmatig vervangt. Stel je voor dat de lucht stroomt “als dikke olie” – langzaam en gelijkmatig.
• Extra Apparatuur:
  • Gebruik bewegende ventilatoren (tafel-, staande of hangende modellen). Hun voordeel is hun lage vermogen en zachte luchtstroom, die de tere microgreens niet beschadigt.

Conclusie:
Een goede luchtcirculatie is de sleutel tot gezonde microgreens. Zorg ervoor dat er geen stilstaande luchtzakken ontstaan en dat de planten niet uitdrogen door een te sterke luchtstroom.

---

4. Verlichting

De Rol van Licht bij de Teelt van Microgreens

Licht is een van de belangrijkste factoren die de groei, smaak en uitstraling van microgreens beïnvloeden. Een ideale lichtperiode ligt tussen de 15 en 20 uur per dag, waarbij een optimale verhouding van 15 uur licht en 9 uur donker de beste balans biedt tussen groei en energieverbruik.

Lichtvereisten voor Verschillende Gewassen

• Minder Veeleisend: Erwt, zonnebloem, luzerne, mosterd, radijs, mizuna, tuinkers, ui.
• Veeleisender: Basilicum, amarant, biet, rucola, waterkers en felgekleurde variëteiten.

Tekenen van Onvoldoende Verlichting

Bij een tekort of lage kwaliteit van licht kunnen de volgende symptomen optreden:

• Bleke en gelige bladeren.
• Langgerekte stengels en kleine, onderontwikkelde bladeren.
• Bladeren die er dun en “minder vlezig” uitzien.
• Kleurrijke gewassen verliezen hun intensiteit en aromatische kruiden missen een uitgesproken smaak, waardoor de planten er ziek uitzien.

Tekenen van Goede Verlichting

Onder optimale omstandigheden:

• Zijn de stengels kort en de bladeren stevig, breed en dicht.
• Is de bladkleur helder en verzadigd.
• Is de smaak intens, sappig en vol van karakter.
• Zien de planten er vitaal en zelfverzekerd uit.

Beste Verlichtingsopties voor Microgreens

1. Zonlicht:
   • De beste optie, indien de weersomstandigheden het toelaten, omdat het het meest natuurlijke lichtspectrum biedt. In kassen is dit echter moeilijk te handhaven vanwege extreme temperatuur- en vochtigheidsschommelingen (in de zomer tot +36 °C in de schaduw, in de winter tot –20 °C).
2. Plantenlampen (Phytolampen):
   • Een uitstekende oplossing om kwalitatief hoogwaardig licht te bieden dat een snelle en krachtige groei bevordert. Het nadeel is de hoge prijs en de kans op inferieure namaakkoppen.
3. LED’s met Daglichtspectrum (ongeveer 6500 K):
   • De optimale keuze qua prijs/kwaliteit voor microgreens. Deze lampen zijn geschikt voor de begin- en vegetatieve groeifase. Hoewel voor bloei en vruchtvorming een rood spectrum nodig is, is het blauwe spectrum voldoende voor microgreens.

Bijzonderheid bij LED’s:

• De ideale afstand van de lamp tot de bladeren is maximaal 20 cm. Omdat microgreens echter snel 5–10 cm kunnen groeien, wordt meestal gekozen voor een gemiddelde afstand van 20–30 cm.

Vergelijking:

• Ervaringen tonen aan dat phytolampen zorgen voor een snellere en krachtigere groei met stevige bladeren. Bij gebruik van LED’s met een koel spectrum kunnen de planten 1–2 dagen achterblijven, maar halen ze later in.

Extra Tips voor het Onderhouden van de Verlichting

• Regelmatige Reiniging: Tijdens behandelingen en bewatering kunnen zouten op de lampen achterblijven door de verdamping van water, waardoor de lichtopbrengst daalt tot 10–15 %. Vergeet niet de lampen regelmatig schoon te maken met een licht zuur mengsel om hun efficiëntie te behouden.

Conclusie:
Zorg voor minimaal 16 uur licht per dag, waarbij je bij voorkeur eerst zonlicht gebruikt, daarna phytolampen en ten slotte LED’s met daglichtspectrum, en houd een optimale afstand van 20–25 cm tot de planten aan.

---

Conclusie

Het creëren van een ideaal microklimaat is essentieel voor het succesvol kweken van microgreens en het verkrijgen van hoogwaardige producten. Samengevat:

• Temperatuur:
  • Voor groei: 18 °C 's nachts en 21 °C overdag.
  • Voor kieming: een optimum van 21–23 °C.
  • Let op schommelingen (idealiter 3–4 °C, maximaal 6 °C) en gebruik zo nodig antistressmiddelen.
• Luchtvochtigheid:
  • Een optimaal bereik van 60–80 %, met een streefwaarde rond de 70 %.
  • Reguleer dit met luchtbevochtigers of -ontvochtigers en pas de watergeeffrequentie aan.
• Ventilatie:
  • Zorg voor een gelijkmatige luchtcirculatie door een in- en uitlaatsysteem en aanvullende ventilatoren.
• Verlichting:
  • Houd een regime van 15 uur licht / 9 uur donker (of minstens 16 uur licht) aan.
  • Geef de voorkeur aan zonlicht, gevolgd door phytolampen en LED’s (6500 K), met een afstand van 20–25 cm tot de planten.

Door deze aanbevelingen op te volgen, creëer je optimale omstandigheden voor de teelt van microgreens, verbeter je de kwaliteit van je producten.